Onmetelijk groot, onverwacht klein

Advent 2021: Afl. 18.

Hallo allemaal! Ik zit nog altijd daarboven in mijn kasteel van gisteren, rondzwervend van het eerst torentje naar het tweede, naar het derde, en vandaag begin ik al vanuit mijn 4de uitkijkpost door de schietgaten en ramen rondom uit te kijken, om te zien wat advent en Kerstmis ons nog meer kunnen leren; en ik zie, ik zie…

• Vanaf mijn 4de torentje zie ik dat onze God in Kerstmis toont dat Hij onmetelijk groot is en Zich tegelijkertijd onverwacht klein, nederig gedraagt. Kerstmis is voor ons een tijd om in volle ontzag, volle verwondering en vol dankbaarheid te gaan beseffen hoe ver God wel is gegaan om Zijn liefde in de strijd te smijten om ons te redden. De Schepper kwam Zijn schepping binnen.

“Ik zag de Heere zitten op een hoge en verheven troon, en de zomen van Zijn gewaad vulden de tempel” (Jes 6, 1) zegt de profeet. En dan werd Die eindeloze God van in de hemel ineens een Baby-Kindje binnenin Zijn eigen schepping. Die Koning wiens koninklijke mantel alleen al de hemelse tempel vulde, werd een kleine menselijke baby. Maria: “baarde haar eerstgeboren Zoon, wikkelde Hem in doeken en legde Hem in de kribbe” (Luk 2, 7). Zo ziet en beschrijft de evangelist het.

De God van het universum die overal gelijktijdig in alle volheid aanwezig is, kreeg hier, op deze aarde, dus zelfs geen plaats, zelfs geen klein kamertje, om in Zijn schepping geboren te worden. Beeld het je in: de Zoon van God die in de hemel opstaat van Zijn troon waarop Hij troonde omringd door duizenden Hem erende en lofprijzende engelen, daalde af naar de aarde waar Hij geen kamer vond, geen troon, geen lofprijzende engelen… om uiteindelijk te gaan sterven op een houten kruis als vervanging van die trooon en een opdringerige menigte mensen die schreeuwden: “Kruisig Hem!” (Mark 15, 13) ter vervanging van die engelen. Met Kerstmis, staan we in onbegrijpende bewondering voor de majesteit van God, èn de nederigheid van God. Hij kwam niet als machthebber tussen de machthebbers van deze wereld die in hun kastelen en villa’s de grote Jan uithangen, maar in nederigheid bij herders in een stal in een landelijk dorpje. En ook vandaag nog is dat zo. Hij komt niet boos uit de hemel naar ons toe gestormd, met samengebalde vuisten scheldend over wat we allemaal mispeuterd hebben. Maar Hij komt met open handen en kwetsbaar, afhankelijk en schreiend vanuit die voederbak vol stro om Zijn moeder als, en ik citeer opnieuw Luk 2, 7: “haar eerstgeboren Zoon, ze wikkelde Hem in doeken en legde Hem in de kribbe”.

• Laat ons nog eens een ander venstertje openen in mijn kasteeltorentje: het vijfde. Van daaruit zie ik hoe God aan het werk is in de duisternis. Waarom is Jezus gekomen? Hoe zou jij die vraag beantwoorden? De meeste mensen die iets van de Bijbelse geschiedenis afweten zouden antwoorden: “Om ons te redden” of “Om Gods liefde te tonen” of iets soortgelijks. En ze hebben gelijk. Dat is waar. Maar de apostel Johannes geeft een nogal onverwacht ander en toch ook erg duidelijk antwoord op die vraag. Hij zei: “Hiertoe is de Zoon van God geopenbaard, dat Hij de werken van de duivel verbreken zou.” (1 Joh 3, 8).
Hoe? De werken van de duivel? Waar komt de macht die de duivel heeft, het feit dat hij deze wereld zo duister heeft gemaakt dat niemand ziet wat hij uitsteekt, dan vandaan? Wel, Jezus heeft het uitgelegd toen Hij op aarde was. Het was aan Nicodemus, die Zijn lichaam later zou balsemen en begraven, dat Hij het uitlegde: “ Dit is het oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is en de mensen de duisternis liever gehad hebben dan het licht, want hun werken waren boos” (Joh 3, 19). Hun werken waren boos! Ik kan me geen grotere veroordeling voorstellen dan deze, dat: “de mensen de duisternis liever gehad hebben dan het licht”. Zouden wij zoiets over ons gezegd willen hebben? Maar dat is zoals God de wereld ziet. Wij zièn dat misschien niet zo. Wij zien mensen die hun best doen. Die zich (soms) verontschuldigen als ze iets verkeerd gedaan hebben. En dus denkt de meerderheid van de mensen dat de wereld goèd is, al maken de mensen erop soms wel eens foutjes.
Maar bekijk de geschiedenis van deze wereld eens oprecht. De wereld van toen met die grote oude rijken zoals Mesopotamië, Egypte, het Hellenisme, Rome, Perzië, India en Oost-Azië: vol met tienduizenden afgoden, magische rituelen, bijgeloven, ziekten, godsdienstoorlogen, pedofilie, abortussen, zelfs mensenoffers. En de lijst gaat verder: ethnische uitroeiingen van hele volkeren, burgeroorlogen, tirannen, klassesystemen… Denk aan de regimes van Constantinopel, de Islamheersers, de kolonisatiemethodes van landen als Groot-Brittanië (en België), de Chinese keizers, Timur Lenk, de onderwerping van de Amerikaanse Indianen,… Eeuwen, neen, millenia van menselijke onmenselijkheid in de zwarte duisternis van de zonde, van ziekten en miseries die zich onder de zwarte wolken van zogenaamde menselijkheid wegstopten. En het hield niet op: bloedige opstanden en de revoluties, Mohammeds veroveringen, christelijke kruistochten, lokale machtige krijgsheren, ketterijen, hekserijen, economische uitbuiting en gevechten en oorlogen voor elke belachelijke reden die mensen kunnen bedenken.
En denk je dat het daarna verbeterde? Vergeet het. Ik blijf nog even opsommen. De befaamde Verlichting die de redding van de wereld bracht (er zijn zelfs nu nog mensen die dat geloven ondanks wat er sindsdien gebeurde). Europa, Afrika, het Midden-Oosten, Indië, de Amerika’s… hebben allemaal hun vingers in de beerput van van de zonde gedoopt: wapenwedlopen, atoombewapening, communisme, biologische oorlogsdreigingen, religieus fundamentalisme, fascisme, de Holocaust, hebzucht, financiële crashes, wereldoorlogen, terrorisme, hongersnoden, epidemiën,.. ik hou op. Ook al denk ik nog aan miljoenen vrouwen en kinderen die door de eeuwen heen hebben geleden door wrede mannen. Daar is nog geen geschiedenisboek over geschreven omdat het allemaal diep verborgen gebeurt in de Satanische duisternis van “mensen die de duisternis liever hebben gehad dan het Licht”. Wat een morbide, destructieve aard beheerst de mens toch! We liefhebberen in het diabolisme. En tegelijkertijd haten we diep in ons hart wat we doen. Wat moet God wel van ons denken! Wel, dit is het oordeel, dit is het verdict: “Dit is Godst oordeel, dat het licht in de wereld gekomen is en de mensen de duisternis liever gehad hebben dan het licht, want hun werken waren boos” (Joh 3, 19). En dit is vandaag even actueel als 2000 jaren geleden, en zo was het al voorzien in het verleden:

Vraag: kunnen wij de discussie hierover aangaan met God? Durf je dat?

Maar wat gebeurde er ondertussen in het Licht, daar, boven die verschrikkelijke duisternis die over de aarde hing. Wel, we zullen het ontdekken als Jezus opnieuw op de aarde komt. Of kan dat al veel eerder?
Onmiddellijk na de zondeval deed God al een belofte. Hij zei: “Ik zal vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; Dat zal u de kop vermorzelen, en u zult Het de hiel vermorzelen” (Gen 3, 15). Tussen de nageslachten van de vrouw (Eva) en van de slang (de duivel) zou vijandschap heersen. Uit ‘het nageslacht van de vrouw’ zou uiteindelijk Iemand komen Die het hoofd van de slang zou verbrijzelen. Dit staat bekend als het proto-evangelium en is de eerste verwijzing naar het Goede Nieuws dat de Redder zou komen om het duistere werk van de duivel te vernietigen en ons, de mens, te redden. Zo gezien is Kerstmis een verwijzing naar het feit dat zelfs in deze compleet gebroken wereld vol duisternis, zonde en boosaardigheid – God nog steeds aan het werk is. Opnieuw licht brengt in de duisternis. “Het volk dat in duisternis wandelt, zal een groot licht zien. Zij die wonen in het land van de schaduw van de dood, over hen zal een licht schijnen.” (Jes 9, 1). Ja, dat is Kerstmis!

Karel Buntinx